تارنمای فرهنگی مهرگان – گروه گردشگری – سیاوُش آریا*

یکی از کهن ترین شهرهایی که گل نرگس در آن می روید، بی گمان شهر بهبهان در خاور (شرق) خوزستان است. کِشتزاری پهناور و بزرگ که امروزه در درون شهر جای گرفته است و هر گردشگر و رهگذری را به سوی خود می کشاند.

به گزارش تارنمای فرهنگی مهرگان، گل نرگس را می توان در دشت ها و کوه پایه های زاگرس در استان های ایلام، لرستان، خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد و پارس (فارس) دید. اما نرگس زارهای کازرون در خاور پارس و بهبهان از ویژگی و آوازۀ بیشتری برخوردار هستند. این که پیشینۀ کاشت این گل ها در ایران از چه زمانی آغاز شده و برای نخستین بار درکدام شهر کِشت شده است به درستی روشن نیست و به هیچ روی نمی توان به نوشته های اینترنتی اعتماد کرد. برخی نیز، کاشت گل نرگس را با ایران باستان در پیوند می دانند. به هر روی نرگس زارهای بهبهان و کازرون دیرینگی بیشتری دارند و تا هنگامی که کار پژوهشی و علمی بر روی آن ها انجام نشود، نمی توان دیرینگی آنان را بر یک دیگر برتری داد. برداشت گل نرگس همه ساله در فصل زمستان و از نیمۀ دوم دی ماه آغاز و تا 25 بهمن ماه دنباله دارد. چند سالی است که در کازرون و بهبهان جشنوارۀ گل نرگس برگزار می شود که همین فرصتی است برای بهره گیری از پیشۀ (صنعت) گردشگری.

گفته شده است که در گذشته انبوه گل نرگس در بهبهان به اندازه ای بوده است که رنگ یکپارچه و طلایی آن از دور نمایان بوده و بوی عِطرآگین آن ها به مشام هر رهگذری می رسیده است. این گل در سال 1992 میلادی در جشنوارۀ گل هلند جایگاه نخست را به خود ویژه کرده است. اما در ایران به انگیزۀ نبود آگاهی و شناسایی (معرفی) کافی و نبود تبلیغ درست دربارۀ آن و ناشناخته بودنش تا کنون از آن بهرۀ ویژه ای برده نشده و به گسترش گردشگری و در فَرجام به پدیداری کارآفرینی برای مردم بومی (محلی) نینجامیده است.

در نرگس زارهای بهبهان تاکنون چهار نمونه گل نرگس شناسایی شده که نرگس «شهلا» پهنای بیشتری را در این مناطق برای خود برگزیده است. از دیگر نمونه های گل نرگس می توان از «پُرپر یا شست پر»، «پنجه گربه ای» و «مسکین» نام برد که با وجود همۀ ویژگی هایی که گل نرگس دارد این گل سهم بسیار ناچیزی را از گردشگری گل به خود ویژه کرده است.

گل نرگس در بهبهان تا سال 1350 در بیش از 700 هکتار کِشت می شد که هم اکنون به 40 هکتار کاهش یافته است. در دهۀ 40 شماری (تعدادی) هلندی با رفت و آمد به نرگس زارهای بهبهان کمی از پیازهای نرگس را به انگیزۀ افزودن (تکثیر) به هلند منتقل کرده و آغاز به پرورش این گل کردند. آنان به انگیزۀ دلبستگی به گل نرگس یکی از خیابان های خود را به نام بهبهان نام گذاری کرده اند. بر روی هر شاخه گل نرگس در بهبهان دو تا 10 شکوفه گل و گاهی تا نزدیک 20 شکوفه نیز، دیده شده است.

در برخی نوشته ها آمده است که بر پایۀ دیدگاه پزشکان، افراد دچار (مبتلا) بیماری فراموشی (آلزایمر) با بو کردن این گل امکان درمان پیدا می کنند. تا پیش از سال 1357 در بهبهان و پهن شدن زمین های کشاورزی برای کاربری های گوناگون، این شهر بیش از 30 گلزار نرگس داشت که این شمار هم اینک به پنج کِشتزار (مزرعه) رسیده است که بزرگ ترین نرگس زارهای بهبهان وابسته به اداره منابع طبیعی است.

با این که از سال 1359 اداره منابع طبیعی بهبهان برای باز زنده سازی گل نرگس کارهایی انجام داده و از بیرون بردن پیاز آن به دیگر شهرها پیشگیری کرده است، ولی هنوز پرورش دهندگان گل به درآمد چشمگیری دست نیافته اند. امروزه با پیشرفت تکنولوژی و روش های گوناگون تبلیغات و ارزش و شناخت بیش از پیش گردشگری، می طلبد تا مدیریت شهری و استانی با نگرش ویژه و بررسی بازار گردشگری از فرصت به دست آمده بهره برده و بازار گل نرگس را به یک بازار هدف و نشان ویژه (بِرند) تبدیل کنند تا هم انگیزه ای برای کاشت بیشتر و پرورش گل ها در میان باغ داران پدید آورد و هم از دید اقتصادی و کارآفرینی گامی سازنده برای مردم این شهر باشد. یکی از ویژگی های نرگس زارهای بهبهان نسبت به کازرون دسترسی آسان و راه آن است. زیرا نرگس زارهای بهبهان درون شهر جای گرفته، ولی نرگس زارهای کازرون در دشتی هموار و در 50 کیلومتری این شهر (بالاده) و با جاده و زیر ساخت های نازیبَنده همراه است.

به گزارش تارنمای فرهنگی مهرگان، نرگس زارهای بهبهان در سال گذشته به ثبت ملی رسیده است و تا 25 بهمن ماه چشم به راه گردشگران است. بهتر است زمان را از دست ندهید و همین امروز رهسپار شوید تا بوی خوش نرگس شما را سرمست کند.

در زیر نگاره هایی را که به تازگی گرفته شده است، ببینید :