روزگار ناخوش تنها بادگیر تاریخی داراب

جمعه 10 فروردین 1403





روزگار ناخوش تنها بادگیر تاریخی داراب



 

 

 





 

تارنمای فرهنگی مهرگان گروه میراث فرهنگی سیاوُش آریا*

 

تنها بادگیر تاریخی و ملی شهر داراب، حال و روز خوبی ندارد و روزگار را به سختی پشت سر می گذارد. فضای بیرونی و پشت بادگیر خانۀ تاریخی سوخَکیان به جایگاهی برای اَنباشت زباله تبدیل شده است.

 

به گزارش تارنمای فرهنگی مهرگان، تنها خانۀ قدیمی و تاریخی شهر دارابِ پارس (فارس) که به ثبت ملی نیز رسیده، خانۀ «سوخَکیان» است که وجود بادگیری زیبا ارزش آن را دوچندان کرده و به ویژگی های هنری و فرهنگی آن افزوده است. با این همه و به اَنگیزۀ رسیدگی نکردن از سوی سرپرستان (مسوولان) سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهر داراب به این یادمان ملی و تاریخی، بادگیر آن در خطر آسیب جدی جای گرفته و در واقع زنگ خطر آن نواخته شده است. فضای بیرونی و پشت بادگیر از زاویۀ دید خیابان اصلی و در واقع، سمت چپ خانۀ سوخکیان که به اندازۀ یک خانه عقب نشینی کرده و بن بستی را پدید آورده به جایگاهی برای اَنباشت زباله های خانگی و پلاستیکی و پسمانده های ساختمانی تبدیل شده است. همچنین این مکان به جایگاه و سرپناهی اَمن برای ولگردان و معتادان تبدیل شده است که در بازدید میدانی نگارنده، هنوز خاکسترآتش ولگردان برجای مانده بود و صحنۀ زشت و ناخوشایندی را به نمایش گذاشته و در خُور و شان یک یادمان ملی و تاریخی نیست و دهن کَجی به یادگارهای نیاکانی به شمار می آید. از سویی، بخشی از پایین دیواره ها و کاهگِل پشت دیوار بادگیر خانۀ سوخکیان فرو ریخته و یا پوسیده و خُورده شده و به مرمت و بِهسازی فوری نیاز دارد.

 

خطر ریزش تنها بادگیر شهر داراب

 

در همین زمینه، عیسا فولادفر دوستدار میراث فرهنگی شهر داراب به تارنمای فرهنگی مهرگان گفت : « تنها بادگیر تاریخی شهر داراب در خانۀ سوخکیان جای دارد و وضعیت بسیار بدی را پشت سر می گذارد و هر دَم بیم آن می رود که فرو ریزد و درخطر جای گرفته است. آجرهای بخش پایین پشت بادگیر از سازه جدا شده و بر روی زمین ریخته است. خِشت های دیوارۀ سازه و بخش پایین بادگیر، پوسیده و خورده شده است. از همین روی از استواری آن کاسته و سُست و ناتوان شده است و با نگرش به فرا رسیدن فصل زمستان و بارندگی های پیش رو و بادهای فصلی در خطر ریزش جای دارد».

فولادفر در بخش دیگری از سخنانش دربارۀ خانۀ تاریخی سوخکیان افزود : « خانۀ سوخکیان به ثبت ملی رسیده است و زیر حفاظت سازمان میراث فرهنگی جای دارد. بادگیر این خانۀ تاریخی نیاز به بِهسازی و مرمت اضطراری دارد و باید هر چه زودتر به آن رسیدگی شود. وگرنه روز به روز وضعیت بدتری پیدا خواهد کرد. همچنین درکنار درِ ورودی خانه که تابلو ثبت ملی آن از سوی سازمان میراث فرهنگی به نشانۀ هُشدار و آگاهی برپا شده است، پسمانده های (نخاله) ساختمانی ریخته شده که چهرۀ زشت و زننده ای را بر جای گذاشته است و جای بسی افسوس و شگفتی دارد که این تابلو هم نتوانسته است از نابخردی و بی فرهنگی های برخی از افراد در این زمینه، پیشگیری کند».

 

بادگیر خانۀ سوخکیان، نماد شهر داراب

 

این دوستدار میراث فرهنگی داراب در پایان به تارنمای فرهنگی مهرگان گفت : « در پایین دیواری که بادگیر بر روی آن جای گرفته است و در واقع، در بخش پشت آن، با انبوه زباله های خانگی و پلاستیکی و گاه پسمانده های ساختمانی رو به رو هستیم که چهرۀ زننده ای را به نمایش گذاشته است. همچنین نَم و رطوبت به بخش پایین دیوارۀ این بخش رِخنه (نفوذ) کرده است. همۀ این رویدادها در حالی رُخ داده، که تنها بادگیر تاریخی و ملی شهر داراب در خطر ریزش جای گرفته است و نیاز است که این یادگار ارزشمند که هم نماد خانۀ سوخکیان و هم نماد شهر داراب است به درستی پاسداری و حفاظت شود تا بتوانیم آن را به آیندگان که دارندگان (صاحبان) اصلی این سرزمین هستند، واگذار کنیم. از سویی، بودن این بادگیر می تواند الگویی برای ساخت بادگیرهای دیگر در خانه های این شهر تاریخی شده و به یک نماد فراگیر تبدیل شود. از همین روی، حفظ و پاسداری از تنها بادگیر شهر داراب اَمری بایسته (ضروری) به شمار می آید و نباید در این زمینه کوتاهی کرد».

 

بادگیر داراب، نیازمند مرمت های فوری

 

تنها بادگیر شهر داراب که در خانۀ تاریخی و ملی سوخکیان جای گرفته و به نمادی از شهر داراب تبدیل شده است، هم اینک نیازمند مرمت و بِهسازی های فوری است و سازمان میراث فرهنگی و سرپرستان شهری باید هرچه زودتر در این زمینه، اقدام کنند و پیش از فرا رسیدن فصل زمستان و آغاز بارندگی ها دست به کار شوند و نگذارند خدشه و آسیبی به نماد شهر داراب وارد شود. یادمان باشد که یادمان های تاریخی، میراث نیاکان پاک سرشتمان است که به گونۀ امانت به ما سپرده شده و ما خویشکاری (وظیفه) داریم تا آن ها را همان گونه که سالم به دست ما رسیده است به آیندگان و فرزندان این سرزمین واگذار کنیم. در پایان انتظار می رود همان گونه که بخش درونی خانۀ سوخکیان در حال مرمت و بهسازی است، بادگیر زیبای این خانه را هم فراموش نکنیم.

 

خانه سوخکیان

 

خانۀ تاریخی سوخَکیان در خیابان هلال اَحمر و در کنار سازمان هلال اَحمر داراب جای گرفته است. این خانۀ تاریخی وابسته به دورۀ پهلوی یکم بوده و بنا است در آینده به خانۀ صنایع دستی شهر داراب و خانۀ فرهنگ تبدیل شود. خانۀ سوخکیان از سنگ لاشه، گچ، خشت خام در دیوارها و آجر در نما ساخته شده است. این خانه به گونۀ یک مجموعه بوده که در برگیرندۀ سه بخش است : 1- ساختمان و حیاط اصلی 2 - اَندرونی، بیرونی و به گمان فراوان باراَنداز نیز داشته است 3 بخش پیوست یا همان الحاقی.

آرایش های (تزیینات) این خانه در برگیرندۀ گچ بری و نقاشی بر روی گچ در سقف ها و در نمای ساختمان و سقف های آجری، بهره گیری از کاشی در ازاره سر و لب درونی سازه و بهره از گچ بر روی ستون ها است.

خانۀ سوخکیان تا کنون تعیین حریم نشده است! و با شمارۀ 4679 در تاریخ 11 دی ماه 1380 به ثبت ملی رسیده است.

 

در زیر نگاره های را که به تازگی گرفته شده است، ببینید :



 


تابلو اثر که رنگ باخته و خود به اثر تاریخی تبدیل شده است!؟


وضعیت بد دیوار پشت بادگیر از سمت کوچه که نیاز به مرمت فوری دارد


تنها بادگیر شهر داراب در استان پارس حال خوبی ندارد


انبوه زباله ها و ظرف های پلاستیکی که در کوچه بن بست و چسبیده به خانه سوخکیان ریخته شده است و جای افسوس دارد


بخش پایینی دیوار بادگیر از سمت کوچه که فرو ریخته است


پشت یک اثر تاریخی و ملی که به جایگاه ولگردان و معتادان تبدیل شده و خاکسترآتش آنان هنوز برجای مانده است


وضعیت سمت چپ خانه تاریخی سوخکیان که به کوچه بن بست راهی می شود و بادگیر در آن بخش پیدا است


وضعیت درونی بخش اصلی بادگیر که نامناسب است و به مرمت فوری نیاز دارد


بادگیر حانه سوخکیان که از سمت راست نگاره پیداست


بادگیر خانه سوخکیان از نمایی دیگر

 












 

*پژوهشگر تاریخ و میراث فرهنگی راهنمای گردشگری خبرنگار آزاد کُنشگر میراث فرهنگی، گردشگری و زیست بوم دبیر انجمن مهرگان



1397/08/28
بازدید : 1825


دیدگاه ها

دیدگاه خود را بنویسید