تارنمای فرهنگی مهرگان – گروه گردشگری، بخش زیست بوم – سیاوُش آریا*
یک بانوی هنرمند و دوست دار زیست بوم از رویدادهای ناگواری که برای سیارۀ «زمین» در حال رُخ دادن است با ابراز نگرانی سخن می گوید و راه کارهایی برای نجات زمین و زیست بوم در جهان امروز پیشنهاد می کند.
به گزارش تارنمای فرهنگی مهرگان ، بانو «یوتاب» نقاش و تندیس ساز خودآموختۀ شیرازی که در رشتۀ خلبانی دانش آموخته است و دل نگرانی های (دغدغه) فراوانی در زمینۀ زیست بوم و سیارۀ زمین دارد، پس از بررسی ها و پژوهش هایش برای نجات زیست بوم و زمین در جهان نامهربان (خَشن) و دردناک امروزین، راه کارهایی را پیشنهاد می دهد. همچنین این هنرمند و کُنش گر زیست بومی به ارایۀ آمارهایی پرداخته است که در خُورنگرش و اندوه بار و بسیار قابل توجه است.
مردم، نخستین نابودگران زمین هستند
این کُنش گر زیست بومی نخست با طرح چندین پرسش، ذهن های خوانندگان و مردمان جهان را درگیر دشواری های موجود کرده و پس از آن به ارایۀ آمارهایی تکان دهنده و هُشدار دهنده ای می پردازد که در خُور نگرش است.
نخستین نابودگر زمین کیست؟ آیا ما می توانیم جانوران (حیوانات) و زیست بوم را نجات دهیم. آیا راه های کارسازی (موثر) برای پیشگیری از خطر نابودی زمین وجود دارد و آیا راهی برای بازایستایی (متوقف کردن) یا کُندی فرایند ویرانی زیست بوم در جهان امروز، است. ...
این هنرمند که به اَنگیزۀ دل نگرانی های خویش به ساخت آهنگ و ترانه در پُشتیبانی (حمایت) از جانوران اقدام کرده است در دنبالۀ سخنانش دربارۀ زمین و زیست بوم چُنین می گوید : « سال های بسیاری است که پرسش های یاد شده، اَندیشۀ مرا سرگرم کرده بود. من پیش از ساخت آهنگ هایم با درونمایۀ پشتیبانی از جانوران در این زمینه، دست به پژوهش و بررسی هایی زدم. در مسیر پژوهش و واکاوی های خود به پاسخ های عقلانی و منطقی برای پرسش هایم، دست یافتم.
پاسخ ها بسیار ساده و روشن بود. پاسخ در خوراکی (غذا) است که روزانه می خوریم. خوراک ناسالم و نادرستی که تاثیر بزرگی بر زیست بوم و آیندۀ زمین برجای می گذارد. بهتر است پیش از هر چیزی، بیاییم با یک دیگر نگاهی به شواهد و آمار بیندازیم تا این موضوع برایمان روشن تر شود».
دامداری و گوشت خواری با این روش، نادرست و خطرناک است
بانو یوتاب در بخش دیگری از سخنان خود به ارایۀ آمارهایی در بخش دامداری با روش های نوین در جهان امروز پرداخته و افزود : « تاثیرات دامداری بر روی سیارۀ زمین بسیار جدی است. بر پایۀ برآوردهای بنیاد دیدبانان جهان، 51 درسد (درصد) از نشر گازهای گل خانه ای، به اَنگیزۀ گسترش دامداری است.
همچنین 65 درسد از نشر اکسید نیتروژن، یکی از گازهای گل خانه ای که 296 برابر خطرناک تر از دی اکسیدکربن است، تنها به اَنگیزۀ وجود دامداری است. نشر گازهای خطرناک از صنایع گوشت نیز 250 برابر بیشتر از صنایع گیاهی برحسب گرم پروتیین است. از سویی، 91 درسد از جنگل زُدایی ها بر روی سیارۀ زمین به اَنگیزۀ دامداری است و این کار اَنگیزه ای برای کاهش گونه های زیستی در جنگل های بارانی شده است. بر پایۀ برخی از آمارها، هر روزه بیش از 137 گونۀ گیاهی و جانوری از میان می رود.
این آمارها در بخش های دیگر هم نگران کننده است. به گونه ای که 70 درسد از ماهی ها در جهان شکار (صید) شده اند و این کار زندگی دریاها را دستخوش (درمعرض) خطر سخت قرار داده است. ترازمندیِ (تعادل) چرخۀ زندگی در اقیانوس ها به هم خورده است. موردی که برای کیفیت آب و هوا بر روی زمین، اَمری حیاتی است. از سویی، تنها برای خوراک دام ها 90 درسد از دانه های سویای کاشته شده بر روی زمین، 50 درسد از حبوبات کل جهان و 40 درسد از ماهی های شکار شده، بهره برده می شود که بسیار دردناک است.
آن کشتزارهای (مزارع) زیبا و دامداری هایی که در تبلیغ های شرکت های بزرگ می بینید، تنها یک رویاء و خیال است. گوشتی که می خوریم از آنتی بیوتیک، زندانِ اندوه، رنج و جنایت های زیست بومی به زیان جانوران، تولید می شود».
لبنیات از زَجر کشیدن دام ها بدست می آید
این هنرمند پارسی که در گذشته، چندین نمایشگاه در زمینۀ زیست بوم و نجات زمین در شهرستان شیراز و دیگر شهرهای کشور برگزار کرده است، دربارۀ بهره گیری از فرآورده های شیری (لبنیات) نیز، گفت : « فرآورده های شیری از زَجر کشیدن دام ها بدست می آید. برای نمونه شرکت ها و کارخانه های بزرگ، گوساله ها را بی درنگ (بلافاصله) پس از زایش از مادرشان جدا کرده و بسیار زود به اَنگیزۀ گوشت جوان و خوشمزه اِشان، آن ها را به کشتارگاه برده و می کُشند و پس از آن، مادرغمگین را برای مدت زمان درازی (طولانی) به وسیلۀ هورمون ها و موادشیمیایی، وادار به تولید شیر می کنند. باید دانست فرآورده های شیری از درد و رنج یک مادرِ (گاو ماده) افسرده و تنها و به وسیلۀ همان هورمون ها و مواد شیمیایی خطرناک به تولید می رسانند.
پس باید گفت که زمین به غم خواری بیشتر ما نیازمند است. به یک شیوۀ زندگی پایدارتر، به آشتی (صلح) درونی بیشتر و یک زیست آگاهانه تر. همچنین با باور به این که، هر کدام از ما می توانیم یک تفاوت پدید آوریم.
زمان آن فرا رسیده که از تاثیر مهم و بزرگ خودمان و خوراکی که می خوریم بر روی زیست بوم آگاه باشیم. از سویی، باید بدانیم که تنها برای تولید یک بار (وعده) خوراک گوشتی، برابر سه ماه دوش گرفتن شما در گرمابه ها، آب مصرف شده و یا برابر 320 کیلومتر رانندگی با خودرو، گازهای خطرناک گل خانه ای تولید می شود. صنایع گوشتی در جهان امروز بیش از همۀ خودروها و دیگر کارخانه ها بر روی سیارۀ زمین گازهای خطرناک به وجود می آورد. شوربختانه ما مادرخود (زمین) را زهرآگین (سَمی) کرده ایم. آب، هوا، خاک و خودمان را برای تولید گوشت، زهرآگین ساخته ایم. نخستین نابودگر سیارۀ زمین، دامداری و در واقع، روش دامداری نوین است.
هفتادبیلیون (هرهزارمیلیون یک بیلیون) جانور هرساله در سراسر زمین به کشتار می رسند. ما روز به روز داریم زمین را نابودتر می کنیم. آیا زمان آن فرا نرسیده تا از آن چه که انجام داده و به سر خود می آوریم، آگاهی یابیم؟ ... کودکان ما و نسل های آینده را چه خواهد شد. به راستی ای کاش مردم آن چه را که می خورند، اثر شگرف جانبی، بزرگ و نابودگر آن را بر زیست بوم دریافته و آگاه شوند.
من به عنوان یک کُنش گر و دوست دار زیست بوم و زمین، دریافته ام که بزرگ ترین تاثیر را رژیم خوراکی ما بر روی سیارۀ زمین می گذارد. به سخنی روشن تر، مردمان با شیوۀ زندگی خودخواهانۀ خویش، در حال ویرانی و نابودی زمین هستند.
از همین روی، من چندی است که بر آن شده ام تا گیاه خوار شده و به گروه بزرگ گیاه خوار جهان بِپیوندم. بله، این راست است که گیاه خواری می تواند برای نجات زیست کره، سودمند بوده و به ما کمک کند.
نیاز به یادآوری است که یک فرد گیاه خوار در درازای زندگی خود، هر روز اَنگیزۀ صرفه جویی در 45 کیلوگرم حبوبات، 1100 گالن (پیمانه ای نزدیک به چهار لیتر برای مایعات) آب بر روی زمین خواهد شد. همچنین با این روش زیست، می توان از 20 پوند (واحد اندازه گیری وزن برابر با 453 گرم در انگلیس) نشر گازهای خطرناک گل خانه ای پیشگیری و نجات جانوران را رقم زد. گیاه خواری تندرستی بیشتری برای ما به اَرمغان آورده و فراتر از سود (منافع) شخصی، اَنگیزۀ نجات زمین خواهد شد. به راستی چه اندازه زیبا و فرو افتاده است که از برایِ تندرستی خودمان، زیست بوم، جانوران و اهمیت به نسل های آینده، رژیم خوراکی و روش آن را تغییر دهیم.
هنگامی که من دربارۀ سودمندی رژیم خوراکی گیاهی سخن می گویم، برخی از مردم از کمبود مواد مغذی می پرسند. بی گمان اگر خوراک های گیاهی و رژیم درست گیاهی را گزینش (انتخاب) کنیم، کمابیش همۀ مواد مغذی در آن ها یافت می شود و گاه جذب آن، برای بدن آسان تر است. از همین روی است که افراد گیاه خوار با حمله های قلبی و بیماری های کمتری رو به رو هستند. بدون تغییر رژیم خوراکی هریک از ما و شیوۀ زندگیمان، نجات زمین و پیشگیری از نابودی، تغییر آب و هوا (اقلیم)، گرمایش جهانی، آب شدن (ذوب شدن) یخ های بزرگ قطبی، آلودگی ها، جنگل زدایی، بیابان زایی، مرگ و نابودی زیست دریایی و سرنگونی گونه های گیاهی و جانوری کمابیش (تقریبا) ناشدنی است».
بسیاری از مردم برای گیاه خواری دچار تضاد هستند
بانو یوتاب در دنبالۀ سخنانش افزود : « هنوز هم بسیاری از مردمان جهان برای گیاه خواری دچار ناسازگاری (تضاد) و سردرگمی هستند.
بهتر است که برای روشن تر شدن موضوع به آمارهای زیر نگاهی بیندازیم :
یک فرد گوشت خوار روزانه 1500 گالن آب مصرف می کند. بله آب مصرفی دامداری ها سالانه 74 تریلیون گالن است. این در حالی است که 2.1 میلیارد تَن (نفر) از مردم جهان کمبود آب دارند.
برای تولید یک پوند گوشت گوساله 1800 گالن آب مصرف می شود.
در برخی از کشورها 92 درسد از آب آشامیدنی صرف پرورش دام به گونۀ مستقیم یا خوراک دام ها، فرآورده های جانوری، کشتار دام ها و فرآوری آن ها می شود.
جانورانی که در دامداری ها برای تولید گوشت نگهداری می شوند 130 برابر جمعیت همۀ انسان ها بر روی زمین آلودگی پدید می آورند.
افزون بر این داده ها، راه های ناپایدار تولید، حجم بسیار زیاد خوراک دام ها و گستردگی و سختی آن، اَنگیزه ای شده که اندازه ای زیاد زهر، کود شیمیایی، ضد آفت ها، هورمون، آنتی بیوتیک مصرف شود و عوامل بیماری زا و آلودگی بسیار پدید آید. همۀ این کارها، زیست بوم و آب های جهان را دستخوش خطر بسیار بالایی قرار داده و حتا اَنگیزۀ پدیداری منطقه های مرده بر روی زمین خواهد شد. همۀ رودخانه ها، چشمه ها، دریاچه ها، آب های زیرزمینی، دریاها و اقیانوس ها در خطر بسیار جدی قرار دارند. سالانه میلیون ها تُن زهر، کود و ضد آفت فعال در کشاورزی ناپایدار مورد بهره برداری قرار می گیرد. با افزایش این زهرها و ضد آفت ها، گوناگونی گونه های زیستی گیاهی و جانوری کاهش می یابد. بدین گونه دامداری بر کیفیت آب اثر گذاشته و توازن و ترازمندی (بالانس و تعادل) آب ها را برهم می زند. هر تغییر کوچکی اثرهای سهمگین و بزرگی بر سراسر حیات و بر روی زیست کره دارد.
در همه جای زمین، نقطه های مرده به اَنگیزۀ همین بهره گیری از زهر و کودهای شیمایی در حال گسترش است.
اکنون به چند آمار از مرکزهای فراملی (بین المللی) علمی نگاهی می اندازیم :
NOAA
نشنال اوشنیک اند اتمسفریک ادمینستریشن، گفته است که بزرگ ترین نقطۀ مرده درپیرامون خلیج مکزیک به اَنگیزۀ وجود دامداری و صنایع گوشتی بوده است.
Dead Zones
نقطه های مرده در حال گسترش در اقیانوس ها بوده و اَنگیزۀ مرگ و نابودی زندگی دریایی می شوند. همچنین، تغییر آب و هوایی و گرمایش جهانی به این موضوع دامن می زند. حتا اگر مردمان فعالیت های ویران گر خود را متوقف سازند، هزاران سال زمان می برد تا زمین از شر آلودگی های سَده های گذشته، رهایی یابد و زنده (احیا) شود».
نقاط مرده به گورستان گونه های زیستی تبدیل شده اند.
این بانوی نقاش و تندیس ساز شیرازی در پایان سخنان خود گفت : « همۀ گونه های زیستی، حتا انسان ها در خطر نابودی قرار دارند. پس هم اینک زمان بیداری مردمان و آغاز یک دگرگونی مهم و ارزنده است. این یک زمان جدی برای آگاهی مردمان جهان است. آگاهی از آیندۀ دهشتناکی که با دستان خود ساخته و لقمه هایی که در دهان می گذارد...
باشد که هر چه زودتر بیدار شویم...».
*پژوهشگر تاریخ ایران و میراث فرهنگی – کُنشگر میراث فرهنگی ، گردشگری و زیست بوم – راهنمای گردشگری – خبرنگار آزاد – دبیر انجمن مهرگان