غارت گران «اُستودان»های مَرودشت را شکستند!

غارت گران «اُستودان»های مَرودشت را شکستند!

غارت گران «اُستودان»های مَرودشت را شکستند! تارنمای فرهنگی مهرگان – گروه میراث فرهنگی – سیاوُش آریا* غارت گران و چپاول گران یادمان های تاریخی و فرهنگی با دست درازی به دو «اُستودان» در کوه های بخش درودزَن شهرستان مَرودَشت بخشی از پایین هردو یادگار ساسانیان را شکستند تا بار دیگر نشانه های هویتی و یادگارهای ملی و تاریخی کشور دستخوش آسیب نابخردی های اَفراد شود. به گزارش تارنمای فرهنگی مهرگان،«اُستودان» جایگاه نگهداری استخوان مردگان در آیین مَزدیَسنا (زرتشت) و برخی از دوره های باستانی ایرانیان است که در برگیرندۀ حفره های کوچک کمابیش تاقچه ای شکل در درون صخره ها، دامان و سینۀ کوه و گاه سنگ های بزرگ است که از پیش پدید می آمده، تا استخوان مردگان را پس از پوسیدن یا خورده شدن اجزای غیراستخوانی لاشه به وسیلۀ لاشخورها در دَخمه با آیین های ویژه ای بدانجا انتقال داده و در آن ها نگاه دارند. زیرا در فرهنگ ایرانی آلوده کردن چهار آخشیج (آب،هوا،خاک و آتش) ناروا به شمار می آمده است. از همین روی، برای مردگان خویش از روش دَخمه سپاری و گورسپاری بهره برده می شده است. «اُستودان»ها یکی از یادمان های تاریخی و فرهنگی بسیار ارزشمند است که جایگاه ویژه ای نزد کارشناسان اَمر دارد و از دیدگاه پژوهش و مطالعه های تاریخی و باستان شناسی دارای اهمیت به سزایی است. همچنین «اُستودان»ها از دید تاریخ اجتماعی و گاه سیاسی دوران باستان از اهمیت بسیار فراوانی برخوردار هستند. با این همه، روش نگهداری و حفاظت از این گروه از یادمان های باستانی و تاریخی ارزشمند در کشور خوب نیست و بیشتر آن ها به حال خود رها شده و دستخوش آسیب های فراوانی شده اند. در این میان، سرزمین همیشه جاوید پارس و به ویژه شهرستان مَرودشت دارای بیشترین «اُستودان»ها و گوردخمه های کشور است، ولی بیشتر آن ها از وضعیت حفاظتی خوبی برخوردار نیستند و در چند سال گذشته، مورد دستبرد گستردۀ قاچاقچیان میراث فرهنگی و غارت گران و چپاول گران یادمان های تاریخی و فرهنگی جای گرفته اند و آسیب های فراوانی به آن ها وارد شده که گاه غیرقابل جبران بوده و حتا از چهرۀ تاریخ برای همیشه پاک شده اند. غارت گران دو «اُستودان» ساسانی را در مَرودشت شکستند! اما غارت گران یادمان های تاریخی و فرهنگی و قاچاقچیان میراث فرهنگی به بهانه های خیال اَنگیز و پوچ یافتن گنجی که وجود خارجی ندارد با دستبرد به یادگارهای ساسانیان در بخش درودزَن شهرستان مَرودشت و در دو کوه جداگانه به «اُستودان»ها یورش برده و پایین آن ها را شکسته و آسیب های برگشت ناپذیری را برجای گذاشته اند. همچنین قاچاقچیان فرومایه در درون یکی از «اُستودان»ها را با مته برقی سوراخ کرده و نشانه های نابخردی و بی شعوری خود را به یادگار گذاشته اند که دل هر دوست دار میراث فرهنگی کشور به درد می آید. از سویی، در بالا و کنار «اُستودان» شمارۀ یک جای سوراخ های مته در کوه نمایان است که نشان از بی توجهی و کوتاهی مسولان میراث فرهنگی منطقه و شهرستان و دِهیاری روستا و دیگر مسولان مربوطه است. ولی سوگ نامۀ «اُستودان»های بخش درودزَن شهرستان مَرودشت در همین جا پایان نمی یابد و داستان پرتکرار و همیشگی کَند و کاوهای غیرمجاز سوداگران یادمان های تاریخی – فرهنگی در پایین یکی از یادگارهای ساسانیان، چنان بی رحمانه و داعش وار است که آه از نهاد آدمی بلند شده و مایۀ شگفتی است و روشن نیست که چگونه اَفرادی توانسته اند بیش از شش هفت متر و به گونۀ تونلی پیچ در پیچ بزرگ، زمین را کَنده و نشانه های فرومایگی و نابخردی خویش را برجای گذارند. و تازه این آغاز دستبردها است! زیرا در پیرامون آن و در چندین جای پایین کوه را شکسته و یا کَند و کاوهای غیرمجاز گسترده انجام داده اند. روزگار آن یکی «اُستودان» در کوهی دیگر نیز، کمابیش به همین گونه است و آسیب های فراوانی را به یادگار ساسانیان با کَند و کاوهای غیرمجاز از سوی قاچاقچیان به یادگار مانده است. باید دانست که، برخی از کَند و کاوهای غیرمجاز و جای سوراخ های مته برقی همگی مربوط به امسال است و می توان از جای آن ها، این موضوع را دریافت. هر چند که، کند و کاوهای غیرمجازی هم از گذشته دیده می شود که همگی نشان از نبود نظارت ها است. با این همه، نگارنده بر پایۀ مسولیت اجتماعی و شهروندی خویش، موضوع را به آگاهی مدیرکل میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی استان رسانده و خواستار پیگیری و رسیدگی به آن شده است. قانون دربارۀ دستبرد به یادمان های تاریخی چه می گوید؟ ماده 558 قانون مجازات اسلامي: هركس به همه يا بخشی از بناها، اماكن، محوطه‌ها و مجموعه‌های فرهنگی ـ تاريخی يا مذهبی كه در فهرست آثار ملی به ثبت رسيده است،يا تزئينات، ملحقات، تأسيسات، اشياء و لوازم و نوشته ها (خطوط) و نقش های منصوب يا موجود در اماكن نام برده شده، كه مستقلاً نيز واجد حيثيت فرهنگی ـ تاريخی يا مذهبی باشد، خرابی وارد آورد، اَفزون بر جبران خسارت وارده به زندان از یک تا ده سال محكوم خواهد شد. ماده 562 قانون مجازات اسلامي: هرگونه کَند وکاو(حفاری) و كاوش به قصد بدست آوردن اموال تاريخی ـ‌ فرهنگی ممنوع بوده و مرتكب به زندان از شش ماه تا سه سال و ضبط اشياء مكشوفه به سود وزارت ميراث فرهنگی كشور و آلات و ادوات حفاری به سود دولت محكوم خواهد شد. پس همان گونه که می بینیم، قانون روشن و شفاف و آشکار است و برای هرگونه تخلفی به فراخور آن، مجازاتی در نظر گرفته شده است. به گزارش تارنمای فرهنگی مهرگان، با نگرش به وضعیت موجود کشور و در خطر بودن بیشتر یادمان های تاریخی و کمبود نیروی یگان حفاظت میراث فرهنگی باید همۀ نهادها، اُرگان ها و سازمان های دولتی به کمک وزارت میراث فرهنگی آمده تا بتوان به درستی از یادمان های تاریخی نگهداری و حفاظت کرد. همچنین همۀ مردم اَفزون بر پاسداشت یادمان های تاریخی وظیفه دارند تا موارد مشکوک را به آگاهی مدیران و مسولان میراث فرهنگی یا مربوطه رسانده و یا با شماره گویای 09662 در سراسر کشور به یگان حفاظت میراث فرهنگی کشور آگاهی دهند. همچنین دولت باید سطح سواد و دانش میراث فرهنگی مردم را بالا برده و آگاهی رسانی بیشتری نسبت به موضوع میراث فرهنگی انجام دهد. در پایان امیدوار هستیم که کمتر بینندۀ چُنین رخدادهای ناگواری باشیم تا بتوان یادمان های تاریخی را به آیندگان که صاحبان اصلی این سرزمین هستند، سپرد. اما به اَنگیزۀ مسایل امنیتی و در خطر بودن «اُستودان»ها از نام بردن منطقه و روستای مربوطه پرهیز شده است. همچنین این یادمان های تاریخی به ثبت ملی رسیده است و تحت حفاظت وزارت میراث فرهنگی قرار دارد. نگاره های زیر را که به تازگی و چند روز گذشته گرفته شده است، ببینید : نگاره ای از سال های گذشته از استودان که پایین آن سالم بوده است. سنجیده شود با نگاره پایینی پایین استودان را که به تازگی تاراجگران شکسته و با مته درون آنرا نیز سوراخ کرده اند!؟ شکستگی بخش بزرگی از پایین استودان شماره یک از سوی قاچاقچیان که در همین امسال رخ داده است چپاولگران با مته برقی درون تاقچه استودان را سوراخ کرده اند!!؟ وضعیت درون و کف استودان شماره یک، که خود گویای همه چیز است بخش دیگری از اطراف استودان شماره یک را که با مته به تازگی سوراخ کرده اند حفاری غیرمجاز گسترده در دو سه متری یادگار ساسانیان، تهدیدی جدی برای آن است استودان ساسانی شماره یک دستکندهای زیبای ساسانی در پیرامون استودان وضعیت اندوه بار استودان شماره دو، که در حال حذف از صفحه تاریخ است شکستگی پایین استودان شماره دو که همین امسال رخ داده است حفاری غیرمجاز بسیار بزرگ و گسترده در زیر استودان شماره دو جای افسوس و شگفتی دارد حفاری غیرمجاز دیگری در چند متری استودان شماره دو استودان ساسانی شماره دو، در شهرستان مرودشت *پژوهشگر تاریخ ایران و میراث فرهنگی – خبرنگار آزاد – راهنمای گردشگری – کُنشگر میراث فرهنگی، گردشگری و زیست بوم – دبیر انجمن مهرگان پنج شنبه 13 مهر 1402 بازدید : 799

تارنمای فرهنگی مهرگان – گروه میراث فرهنگی – سیاوُش آریا*

غارت گران و چپاول گران یادمان های تاریخی و فرهنگی با دست درازی به دو «اُستودان» در کوه های بخش درودزَن شهرستان مَرودَشت بخشی از پایین هردو یادگار ساسانیان را شکستند تا بار دیگر نشانه های هویتی و یادگارهای ملی و تاریخی کشور دستخوش آسیب نابخردی های اَفراد شود.

به گزارش تارنمای فرهنگی مهرگان،«اُستودان» جایگاه نگهداری استخوان مردگان در آیین مَزدیَسنا (زرتشت) و برخی از دوره های باستانی ایرانیان است که در برگیرندۀ حفره های کوچک کمابیش تاقچه ای شکل در درون صخره ها، دامان و سینۀ کوه و گاه سنگ های بزرگ است که از پیش پدید می آمده، تا استخوان مردگان را پس از پوسیدن یا خورده شدن اجزای غیراستخوانی لاشه به وسیلۀ لاشخورها در دَخمه با آیین های ویژه ای بدانجا انتقال داده و در آن ها نگاه دارند. زیرا در فرهنگ ایرانی آلوده کردن چهار آخشیج (آب،هوا،خاک و آتش) ناروا به شمار می آمده است. از همین روی، برای مردگان خویش از روش دَخمه سپاری و گورسپاری بهره برده می شده است.

«اُستودان»ها یکی از یادمان های تاریخی و فرهنگی بسیار ارزشمند است که جایگاه ویژه ای نزد کارشناسان اَمر دارد و از دیدگاه پژوهش و مطالعه های تاریخی و باستان شناسی دارای اهمیت به سزایی است. همچنین «اُستودان»ها از دید تاریخ اجتماعی و گاه سیاسی دوران باستان از اهمیت بسیار فراوانی برخوردار هستند. با این همه، روش نگهداری و حفاظت از این گروه از یادمان های باستانی و تاریخی ارزشمند در کشور خوب نیست و بیشتر آن ها به حال خود رها شده و دستخوش آسیب های فراوانی شده اند.

در این میان، سرزمین همیشه جاوید پارس و به ویژه شهرستان مَرودشت دارای بیشترین «اُستودان»ها و گوردخمه های کشور است، ولی بیشتر آن ها از وضعیت حفاظتی خوبی برخوردار نیستند و در چند سال گذشته، مورد دستبرد گستردۀ قاچاقچیان میراث فرهنگی و غارت گران و چپاول گران یادمان های تاریخی و فرهنگی جای گرفته اند و آسیب های فراوانی به آن ها وارد شده که گاه غیرقابل جبران بوده و حتا از چهرۀ تاریخ برای همیشه پاک شده اند.

غارت گران دو «اُستودان» ساسانی را در مَرودشت شکستند!

اما غارت گران یادمان های تاریخی و فرهنگی و قاچاقچیان میراث فرهنگی به بهانه های خیال اَنگیز و پوچ یافتن گنجی که وجود خارجی ندارد با دستبرد به یادگارهای ساسانیان در بخش درودزَن شهرستان مَرودشت و در دو کوه جداگانه به «اُستودان»ها یورش برده و پایین آن ها را شکسته و آسیب های برگشت ناپذیری را برجای گذاشته اند. همچنین قاچاقچیان فرومایه در درون یکی از «اُستودان»ها را با مته برقی سوراخ کرده و نشانه های نابخردی و بی شعوری خود را به یادگار گذاشته اند که دل هر دوست دار میراث فرهنگی کشور به درد می آید. از سویی، در بالا و کنار «اُستودان» شمارۀ یک جای سوراخ های مته در کوه نمایان است که نشان از بی توجهی و کوتاهی مسولان میراث فرهنگی منطقه و شهرستان و دِهیاری روستا و دیگر مسولان مربوطه است.

ولی سوگ نامۀ «اُستودان»های بخش درودزَن شهرستان مَرودشت در همین جا پایان نمی یابد و داستان پرتکرار و همیشگی کَند و کاوهای غیرمجاز سوداگران یادمان های تاریخی – فرهنگی در پایین یکی از یادگارهای ساسانیان، چنان بی رحمانه و داعش وار است که آه از نهاد آدمی بلند شده و مایۀ شگفتی است و روشن نیست که چگونه اَفرادی توانسته اند بیش از شش هفت متر و به گونۀ تونلی پیچ در پیچ بزرگ، زمین را کَنده و نشانه های فرومایگی و نابخردی خویش را برجای گذارند. و تازه این آغاز دستبردها است! زیرا در پیرامون آن و در چندین جای پایین کوه را شکسته و یا کَند و کاوهای غیرمجاز گسترده انجام داده اند. روزگار آن یکی «اُستودان» در کوهی دیگر نیز، کمابیش به همین گونه است و آسیب های فراوانی را به یادگار ساسانیان با کَند و کاوهای غیرمجاز از سوی قاچاقچیان به یادگار مانده است. باید دانست که، برخی از کَند و کاوهای غیرمجاز و جای سوراخ های مته برقی همگی مربوط به امسال است و می توان از جای آن ها، این موضوع را دریافت. هر چند که، کند و کاوهای غیرمجازی هم از گذشته دیده می شود که همگی نشان از نبود نظارت ها است.

با این همه، نگارنده بر پایۀ مسولیت اجتماعی و شهروندی خویش، موضوع را به آگاهی مدیرکل میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی استان رسانده و خواستار پیگیری و رسیدگی به آن شده است.

قانون دربارۀ دستبرد به یادمان های تاریخی چه می گوید؟

ماده 558 قانون مجازات اسلامي: هركس به همه يا بخشی از بناها، اماكن، محوطه‌ها و مجموعه‌های فرهنگی ـ تاريخی يا مذهبی كه در فهرست آثار ملی به ثبت رسيده است،يا تزئينات، ملحقات، تأسيسات، اشياء و لوازم و نوشته ها (خطوط) و نقش های منصوب يا موجود در اماكن نام برده شده، كه مستقلاً نيز واجد حيثيت فرهنگی ـ تاريخی يا مذهبی باشد، خرابی وارد آورد، اَفزون بر جبران خسارت وارده به زندان از یک تا ده سال محكوم خواهد شد.

ماده 562 قانون مجازات اسلامي: هرگونه کَند وکاو(حفاری) و كاوش به قصد بدست آوردن اموال تاريخی ـ‌ فرهنگی ممنوع بوده و مرتكب به زندان از شش ماه تا سه سال و ضبط اشياء مكشوفه به سود وزارت ميراث فرهنگی كشور و آلات و ادوات حفاری به سود دولت محكوم خواهد شد.

پس همان گونه که می بینیم، قانون روشن و شفاف و آشکار است و برای هرگونه تخلفی به فراخور آن، مجازاتی در نظر گرفته شده است.

به گزارش تارنمای فرهنگی مهرگان، با نگرش به وضعیت موجود کشور و در خطر بودن بیشتر یادمان های تاریخی و کمبود نیروی یگان حفاظت میراث فرهنگی باید همۀ نهادها، اُرگان ها و سازمان های دولتی به کمک وزارت میراث فرهنگی آمده تا بتوان به درستی از یادمان های تاریخی نگهداری و حفاظت کرد. همچنین همۀ مردم اَفزون بر پاسداشت یادمان های تاریخی وظیفه دارند تا موارد مشکوک را به آگاهی مدیران و مسولان میراث فرهنگی یا مربوطه رسانده و یا با شماره گویای 09662 در سراسر کشور به یگان حفاظت میراث فرهنگی کشور آگاهی دهند. همچنین دولت باید سطح سواد و دانش میراث فرهنگی مردم را بالا برده و آگاهی رسانی بیشتری نسبت به موضوع میراث فرهنگی انجام دهد.

در پایان امیدوار هستیم که کمتر بینندۀ چُنین رخدادهای ناگواری باشیم تا بتوان یادمان های تاریخی را به آیندگان که صاحبان اصلی این سرزمین هستند، سپرد.

اما به اَنگیزۀ مسایل امنیتی و در خطر بودن «اُستودان»ها از نام بردن منطقه و روستای مربوطه پرهیز شده است. همچنین این یادمان های تاریخی به ثبت ملی رسیده است و تحت حفاظت وزارت میراث فرهنگی قرار دارد.

نگاره های زیر را که به تازگی و چند روز گذشته گرفته شده است، ببینید :